Background

Żydzi i antysemityzm w doświadczeniu i tekstach polskich socjologów międzywojnia


prof. UAM dr hab. Krzysztof Podemski

W ramach prac naszego zespołu zająłem się  rekonstrukcją szeroko rozumianych relacji polsko-żydowskich widzianych „oczami”  polskich socjologów  tamtej epoki., m.in. Jana St. Bystronia,  Stefana Czarnowskiego, Aleksandra Hertza, Ludwika Krzywickiego, Stanisława Ossowskiego, Ariela Tartakowera, Stanisława Szczurkiewicza i Floriana Znanieckiego. Kilku z tych wybitnych uczonych było związanych z Polskim Instytutem Socjologicznym na UP. Stosunki polsko-żydowskie były bowiem ważnym kontekstem antysemickich ekscesów na polskich uczelniach. Analiza tekstów  z lata 1918-39 pokazała, , że badacze społeczeństwa szukali wyjaśnienia (nie mylić z usprawiedliwieniem)  antysemityzmu, w tym przemocy na uczelniach,  w nierównościach klasowych i uwarunkowaniach ekonomicznych, w specyfice historycznej i kulturowej Polaków (w tym w roli katolicyzmu w tożsamości polskiego chłopa i szlachcica), w specyfice historycznej i kulturowej Żydów (zwłaszcza w diasporze i kastowości), w uniwersalnym zjawisku przeciwstawienia „swoich” i „obcych”, w ówczesnej popularności w Europie doktryn rasistowskich. Zająłem się  także analizą publicznych wystąpień socjologów , w tym podpisywanych przez nich  listów otwartych środowisk akademickich będących reakcją na przemoc i dyskryminację na polskich uczelniach.




Uniwersytet
im. Adama Mickiewicza
w Poznaniu

ul. Wieniawskiego 1
61-712 Poznań

GPS: 52.408466, 16.915340

NIP: 777-00-06-350
REGON: 000001293

Background